BEBEKLERDE ULTRASON İLE KALÇA ÇIKIĞI TARAMASI
Dünya Sağlık Örgütünün yayınladığı istatiki bilgilere göre her yıl dünyaya gelen bin çocuktan ikisinde kalça çıkıklığı görülüyor. Ülkemizde yeni doğan her 1000 çocuktan 5’inde görülen bu hastalığın teşhisi oldukça zordur. Bunların her 4 ünden 3 ü ise kız çocuğu. Kalıtsal özellikler de katkıda bulunan bir diğer faktör, anne babasında önceden kalça çıkığı bulunan çocuklarda bu ihtimal %25 daha fazla.Kalça çıkıklığı erken teşhis edildiği taktirde hemen tedavi edilebiliyor, ancak farkedilmekte gecikilirse, ileride yürüme aksaklıklarına ve ciddi sakatlıklara yol açabiliyor.
İlk 3. ay içerisinde ortopedi uzmanlarınca görülme imkânı olmayan hastalarda en etkili ve en güvenilir tanı ultrason taraması ile konulmaktadır..
Yeni doğan çocuklara, 1 ila 3 ay içerisinde kalça ultrasonu taraması yapılmaktadır. Ultrason taramasının kolay ve ağrısız olması ve de radyasyon içermemesi nedeniyle tercih edilmesi uygundur.
Kalça ultrasonu nedir ?
Kalça ultrasonografisinin öneminin anlaşılmasından sonra ülkemizde bir çok merkezde yenidoğana rutin kalça ultrasonografisi uygulanmaya başlatılmıştır, ancak kalça ultrasonografisi çekimi sırasında uyulması gereken standart kurallara çoğu kez uyulmadığından üzücü sonuçlarla karşılaşıldığı da bir gerçektir.
Yeni doğan bebeklerde kalça çıkığının ortaya çıkma nedenleri çok çeşitlidir. Bu etkenlerin başında olumsuz mekanik etkenler (makat gelişi pozisyonu, kundak vb.), kalıtımsal özellikler ve bağ gevşekliği gelir.
Cinsiyet hormonlarının işlevi, esas bağ dokusu elemanı olan kollajen zincirlerine etki ederek kalitesiz kollajen yapımını sağlamak suretiyle doğum kanalındaki bağları gevşetmek ve böylece doğum olayını güvenli bir şekilde gerçekleştirmektir. Doğaldır ki bu etki sadece doğum kanalındaki bağlarla sınırlı kalmaz. Annenin vücudundaki diğer bağları da gevşettiği ve üstelik benzer etki doğmamış bebekte de görüldüğü için, sonuçta hamileliğin son ayına girildiğinde bebeklerin kalça eklemlerinde bir gevşeklik oluşur. Hamileliğin sona ermesiyle cinsiyet hormonlarının vücut tarafından yıkılıp atılması sonucu gevşek bağ dokusunun yerini normal bağ dokusu alır. Bu gerçekleşene kadar geçen sürede bebeklerin kalça eklemleri nispeten gevşek bir halde bulunur. 3 ila 6 hafta kadar süren bu dönemde fizyolojik gevşeklikten (laksite) söz edilir.
Her insan fizyolojik laksite döneminden geçtiği için GKD’nin oluşumunu tek başına bağ gevşekliğine yormak imkansızdır. Ancak fizyolojik laksite içindeki bebeğin kalçası eğer zorlayıcı çevre unsurlarıyla karşılaşacak olursa GKD oluşma ihtimali doğar
Doğmamış bebekte zorlayıcı çevre unsurları makat gelişi pozisyonu, oligohidramnios, çoğul gebelik, yüksek doğum tartılı bebek ve tekrarlayan hamilelik olarak özetlenebilir.
Kalça ultrasonu ne zaman yapılır ?
Yeni doğan bebeklerde 1-3 ay içerisinde kalça ultrasonu taraması yapılmaktadır.
Ultrason taramasının kolay ve ağrısız olması ve radyasyon içermemesi nedeniyle tercih edilmesi uygundur.
Kalça ultrasonu nasıl yapılır ?
Bebek bezi açık şekilde muayene masasına yatırılır. Ilık jel sürülmüş prob yardımıyla kalça eklemleri bacaklar düz ve kıvrılmış pozisyonda iken incelenir.
Bebeğe ultrason incelemesi yapılmadan önce bebeğin sakin olması ve ağlamaması için karnı doyurulması tavsiye edilir.İşlem süresi 5-15 dakika içerisinde bitmektedir.